Dit artikel legt uit wat een Rubric is, waarvoor je ze gebruikt en welke verschillende soorten rubrics er bestaan.
De inhoud van dit artikel bestaat uit:
Wat is een Rubric en waarvoor gebruik je rubrics?
Een rubric is een instrument om op een valide en betrouwbare manier aan de hand van een beschrijving van criteria informatie te geven over de prestatie van een student (bijv een assignment in de vorm van een paper, beroepsproduct, presentatie, handeling, etc. of een bijdrage aan een discussie). Voor de beoordeling in de vorm van verwachtingen, na de beoordeling in de vorm van feedback en feedforward.
Een rubric is een beoordelingsmatrix met twee dimensies: de eerste dimensie bevat de leeruitkomsten, competenties of toetscriteria (afhankelijk van hoe analytisch er beoordeeld wordt) en de tweede dimensie de beoordelings- of beheersingsniveaus. Het werken met rubrics is aan te bevelen als er meer dan twee niveaus zijn. In de cellen van de matrix staan indicatoren, beschrijvingen van de criteria op de niveaus.
Een rubric maakt voor zowel studenten als docenten inzichtelijk in hoeverre de studenten gevorderd zijn in het realiseren van de beoogde leeruitkomsten. In een rubric worden per beoordelingscriterium het beoordelingsniveau (bijvoorbeeld voldoende, aangevuld met onvoldoende, goed, uitstekend) inhoudelijk beschreven. Hierdoor is dit ook een goed instrument om in te zetten bij tussentijdse toetsen met een leerfunctie. Voor een student geeft dit inzicht in de kloof die nog overbrugd moet worden tussen het huidige beheersingsniveau en het gewenste beheersingsniveau. Het stelt de docent in staat om gerichte feedback te geven en de student om gerichte feedback te vragen of om zelf te reflecteren hoe de kloof overbrugd kan worden.
De validiteit en betrouwbaarheid van rubrics wordt in sterke mate bepaald door het proces waarin ze tot stand gekomen zijn. Over het algemeen is het gebruik van rubrics fijn wanneer die via kalibreersessies met (een groepje van) docenten en/of studenten worden opgesteld. Het is een middel om de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid te vergroten en ook om het kwaliteitsbesef van studenten te verhogen. (uit: Handreiking toetsing, 2024).
Soorten Rubrics en score methodes
Rubrics kunnen zowel voor een holistische als een analytische beoordeling gebruikt worden. In een holistische rubric worden in één keer alle beoordelingscriteria samengenomen om een oordeel te geven over een prestatie. In een analytische rubric wordt juist gestreefd naar zo eenduidig en enkelvoudig mogelijke criteria zodat alle relevante beoordelingsaspecten afzonderlijk van een kwalificatie worden voorzien.
Je kunt door middel van rubrics beoordelen met tekstuele prestatieniveaus zoals ''Uitstekend'', of met een numerieke score zoals ''90''. Er zijn verschillende manieren om een rubric te scoren. Hieronder volgt een uitleg over de soorten rubrics en beschikbare scoremethode per type rubric.
Analytische Rubric
De meeste rubrics zijn analytisch. Een analytische rubric verdeelt prestaties in meerdere criteria. Je beoordeelt elk criterium afzonderlijk, wat resulteert in een algemene beoordelingsscore.
Een analytische rubric voor het beoordelen van essays kan bijvoorbeeld een afzonderlijk criterium hebben voor spelling, grammatica en inhoud. Elk citerium kan worden beoordeeld als onvoldoende, voldoende, goed of uitstekend wat resulteert in een algemene beoordeling.
Score methoden voor analytische Rubrics
No score: hierbij gebruik je alleen tekst, bijvoorbeeld de prestatieniveaus "Onvoldoende", "Voldoende", "Goed"of "Uitstekend."
Points vergelijkbaar met alleen tekst, alleen zijn hier punten aan de tekst gekoppeld. Zo zouden voor de volgende prestatieniveaus de volgende punten kunnen worden berekend; "Onvoldoende (geeft 10 punten)", "Voldoende (geeft 55 punten) "Goed (geeft 80 punten)" of "Uitstekend (geeft 100 punten)."
De Custom Points is een methode die vergelijkbaar is met 'points' maar hierbij kun je zelf de opgegeven punten per criterium aanpassen. Zo zou je bijvoorbeeld de niveaus "Onvoldoende", "Voldoende", "Goed" of "Uitstekend."kunnen hebben bij het criterium 'Spelling en Grammatica' waarbij ieder niveau respectievelijk 0 punten, 10 punten, 20 punten en 30 punten waard is. Bij een ander criterium 'Inhoud' zouden dezelfde niveaus respectievelijk 0 punten, 20 punten, 40 en 60 punten waard zijn. Dit criterium weegt dan twee keer zo zwaar.
Voorbeeld van een analytische Rubric:
Holistische Rubric
De Holistische Rubric splitst prestaties niet in afzonderlijke citeria. De prestaties worden holistisch beoordeeld, je kunt rekening houden met verschillende citeria, maar beoordeelt deze in z'n geheel. Maak dus gebruik van een holistische rubric als je de prestatie van studenten wilt beoordelen op basis van één allesomvattend criterium.
Score methoden voor holistische Rubrics
No score: hierbij gebruik je alleen tekst, bijvoorbeeld de prestatieniveaus "Onvoldoende", "Voldoende", "Goed"of "Uitstekend."
Percentages: een holistische rubric kan met behulp van percentages automatisch worden berekend op basis van de maximale score van het bijbehorende item (bijvoorbeeld een opdracht).
Voorbeeld van een holistische Rubric:
